Eleştiri olumsuz bir şey gibi gelebilir, ancak bu her zaman kötü bir şey değildir. Aslında, doğru şekilde yapılırsa çok faydalı olabilir. Özellikle geri bildirim olarak karşılaştığımız bu kavram birçok faydayı beraberinde getirir. Eleştiri, öğrencilerin hatalarını öğrenmelerine yardımcı olur, becerilerini ve bilgilerini geliştirmek için motive eder. İnsanların üzerinde konuştuğu her neyse eksikliklerinin görülmesini sağlar. Ancak sormamız gereken soru, “etkili bir şekilde nasıl eleştireceğimiz”
Eleştirinin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı ipuçları hazırladık.
1. Kişiyi değil davranışı eleştirin
İyi niyetle eleştiride bulundunuz ama iyi karşılanmadı mı? Genellikle, özellikle yoğun duygularla dolu olduğunuzda, insanlar belirli bir durumda davranışlarını eleştirmek yerine, başkalarını kişisel düzeyde eleştirme eğilimindedir. Eleştirilen kimse, kişisel olarak saldırıya uğradığını hisseder ve sonuç olarak savunmacı bir şekilde karşılık verir. Birinin size sıkıcı olduğunuzu söylediğini düşünün. Bazı çalışma arkadaşlarınızın size bazı konuları öğretme şeklinizden hoşlanmadığını söylediğini hayal edin. Bu tür eleştiriler, sadece kendiniz hakkında kötü hissetmenizi sağlar ve bu durum çok yararlı olmaz. Size, bazı konulardan hoşlanmadıklarını ve bunlarla ilgili sağlıklı bir açıklama sunmaları sizin için daha iyi olurdu. Bu durumda sorunun nerede olduğunu görebilir ve bu konuda bir şeyler yapabilirdiniz. Aynı şekilde bu örnekteki gibi sizin de eleştiri yaparken dikkatli olmanız ve çevrenizdekilerin belirli davranışlarını eleştirmeniz gerekir. Direkt olarak kişiyi eleştirmek, ona saldırmaktan farksızdır.
2. Net olun, duruma odaklanın
Eleştiri ve geribildirim verirken bir diğer önemli şey spesifik olmaktır. Örneğin bir öğretmen olduğunuzu hayal edin. Öğrencinize düşük notu aldığını, makalesini beğenmediğinizi ya da denemesinin gerçekten kötü olduğunu düşündüğünüzü söylerseniz, bu onu sadece üzer ve hevesini kırar. Bunun yerine daha net olun ve ona yapıcı bir eleştiri sunun.
Örneğin: “Size belirtilen konunun dışına çıkmışsınız ve yanlış bir konuya odakanmışsınız. Kitaptaki karakterler hakkında düşüncelerinizi ifade etmeniz gerekiyordu, bundan ziyade genele odaklandığınızı görüyorum. Siz daha iyisini yapabilirsiniz. Gelecek sefere yazınıza başlamadan önce yazınızla ilgili bir kavram çalışması yapmanız daha iyi olabilir. Kurallara sadık kalmanıza ve denemenin amacının ne olduğunu aklınızda tutmanıza yardımcı olabilirim. ”
Yukarıdaki örnekte olduğu gibi, insanlara hatalarının ne olduğunu net bir şekilde söylerken onları olumlu bir dil ile yönlendirirseniz sağlıklı bir iletişim sağlamış olursunuz. Eleştirilerinizin genel odaklı değil, mümkün olduğunca spesifik olduğundan emin olun. Olumsuz bir şekilde onların hevesini kırıcı ifadeler kullanmayın.
3. Nasıl geliştirilecekleri konusunda önerilerde bulunun
Çevrenizdekilerin eksik yanlarını onları kırmadan ifade edin. Kendilerini geliştirmeye teşvik etmek için bu konuda neler yapabileceklerini bulmalarına yardımcı olun. Onlara ne düşündüklerini sorun ve doğru yöne yönlendirin. Yine, öneriler verirken, net olun. Eleştiriden sonra öneri vermek, geribildiriminizi yapıcı kılan şeydir. Böylece, beklentilerinizi açıkça ortaya koyar ve onlara nasıl ulaşacaklarını gösterirsiniz.
Çevrenizdekileri eleştirmek ve insanlara olumsuz şeyler söylemek kolaydır. Geribildirim verip yapıcı eleştirici yapabilmek ise bir sanattır. Eleştiriler, çok yararlıdır sadece doğru yaptığınızdan emin olun!
