Anlaşmalı Boşanma

Medeni Hukuk, boşanma davasının iki farklı şekilde açılabilmesini ön görmüştür.

• Anlaşmalı Boşanma Davası
• Çekişmeli Boşanma Davası

Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için bazı şartların tamamlanması gereklidir. Bu şartlar:

• Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmesi
• Tarafların Beraber Başvurması Yahut Bir Eşin Açtığı Davanın Diğer Eş Tarafından Kabul Edilmesi
• Tarafların Aralarında Anlaşarak Düzenledikleri Protokolle Birlikte Müracaat Etmeleri
• Her İki Eşin Hakim Tarafından Bizzat Dinlenilmesi

Şeklinde ifade edilebilir.

Tarafların oldukça kısa sürede boşanmalarına imkan sunan anlaşmalı boşanma, eşlerin kusurlu olup olmadığına bakılarak yapılan değerlendirmeden münferittir. Yasada ifade edilen koşulların gerçekleşmesiyle beraber boşanma kararı verilebilir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için TMK da ifade edilen şartların gerçekleşmesi gereklidir. Bu şartlar;

• Evlilik En Az Bir Yıl Sürmelidir

Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için, anlaşmalı boşanma isteyen eşlerin en az bir yıldır evli olması gereklidir. Eşler arasında yapılan resmi nikah tarihi, evliliğin başlangıç tarihi olarak ele alınır. Bu tarihten itibaren en az bir yıllık sürenin geçmiş olması şarttır.

• Tarafların Mahkemeye Birlikte Müracaat Etmeleri veya Bir Eş Tarafından Açılan Boşanma Davasının Diğer Eş Tarafından Kabul Edilmesi

Eşlerin beraber müracaat etmeleri sonucu anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir veya taraflardan birinin usulüne uygun biçimde açtığı boşanma davasının muhatap tarafından kabul edilmesi gerekir. Bunun yanı sıra, boşanma davası eğer çekişmeli boşanma davası olarak açılmışsa ve eşler anlaşmalı boşanma iradelerini izah eden ve düzenleyen protokolü mahkemeye sunarsa yahut duruşma sürecinde anlaşma koşullarını duruşma zaptına geçirmeleriyle birlikte de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir.

• Eşlerin Hakim Huzurunda Boşanmaya İlişkin İradelerini İfade Etmesi

Yasa, eşlerin boşanma iradelerini hakim önünde hür biçimde izah etmeleri koşulunu getirmiştir. Eşler boşanma iradelerini bizzat açıklamalı ve hakim eşlerin iradelerini dinlerken herhangi bir gerekçeyle açıklamanın fesada uğradığını tespit etmemesi gerekir. Aksi takdirde boşanma talebi hakim tarafından reddedilecektir.

• Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Hakim Tarafından Uygun Bulunması

Boşanmanın ekonomik neticeleriyle birlikte ergin olmayan çocukların vaziyeti hakkında eşler tarafından kabul edilen boşanma protokolünün hakimce uygun görülmesiyle anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Taraflar ilgili düzenlemeyi yazılı hazırlamalı ve bizzat imzalamalıdır.

Tarafların yapmış olduğu anlaşmanın mecburi içeriğini boşanmanın ekonomik sonuçları ve çocukların durumu hakkındaki anlaşma oluşturur. Tarafların; yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat, iştirak nafakası, çocukların velayetinin hangi eşe bırakılacağı ve velayetin kendisine bırakılmadığı eşin çocuklarla şahsi ilişkisinin nasıl gerçekleşeceği konusunda mutabık olmaları lazım gelmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Eşler tarafından yapılan anlaşmalı boşanma protokolü hakim tarafından uygun bulunmalıdır. Eğer hakim boşanma protokolünü uygun bulmaz ise bu durumda eşlere birtakım değişiklikler yapmasını önerir. Hakim bu değişiklikleri eşlere öneri niteliğinde ifade eder, dayatmaz. Taraflar, hakim tarafından önerilen değişiklikleri anlaşmada kabul ederlerse anlaşmalı boşanmaya karar verilir. Eğer eşler söz konusu anlaşmada ihtilaf yaşarlarsa bu durumda anlaşmalı boşanma talebi reddedilir. Eşlerden birinin isteği üzerine dava, çekişmeli boşanma davası olarak görülür. Anlaşmalı boşanma protokolünden dönme hakkı, Yargıtay’a bakıldığında boşanma kararının kesinleşmesine kadar her an eşler tarafından tek taraflı kullanılabilir ve protokolden dönülebilir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Eşler tarafından hazırlanan anlaşmalı boşanma dava dilekçesine ek protokol ile tarafların son kez altı aydan beri bir arada yaşadıkları yer Aile Mahkemesine ibraz edilmesiyle birlikte anlaşmalı boşanma davası açılır. Gerekli masraf ve harç giderleri ödendikten sonra, kişiye boşanma davasının hangi mahkemede görüleceğini ifade eden bir belge verilecek olup bu belgede dava esas numarası da bulunacaktır.

Anlaşmalı boşanma davasının açılmasının ardından mahkeme tarafınca Tensip Zaptı düzenlenir ve eşlere duruşma zamanı tebliğ edilir. Anlaşmalı boşanma davasının oldukça kısa sürede ve tek celsede neticeye ulaşması için yetkin boşanma avukatı ile beraber hareket edilmesi oldukça isabetli olacaktır.

Dava için hazırlanması gereken dava dilekçesinde anlaşmalı boşanma protokolüne değinilmeli, eşlerin söz konusu protokol üzerinde anlaştığı ve bu koşullar düzleminde boşanmayı onayladıkları net biçimde ifade edilmelidir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Protokol, anlaşmalı boşanmalarda eşlerin, boşanmanın neticelerine dair düzenleyip mahkemeye ibraz ettikleri sözleşme metnidir. Eşler tarafından düzenlenen bu protokol, Aile Mahkemesi hakimi tarafından uygun bulunursa anlaşmalı boşanma gerçekleşecektir. Boşanmaya dair yasa hükmünde net biçimde ifade edildiği üzere, anlaşmalı boşanma kararının verilebilmesi için hakim tarafından protokolün uygun bulunması zaruridir. Bu bakımdan, aşağıda tafsilatlı biçimde ifade edilecek hususları, eşler tarafından hazırlanacak anlaşmalı boşanma protokolünde muğlaklıktan uzak, açık ve tam bir surette düzenlenmiş olması gereklidir.

Anlaşmalı boşanma protokolünde yer alması ve düzenlenmesi gereken hususlar:

• Eşlere Dair Bilgiler

Protokolün hazırlanması sürecinde ilk olarak yer almaşı gereken unsurdur. Buna göre protokolde taraflara dair bilgiler belirtilmelidir.

• Eşlerin İradesi

Anlaşmalı boşanma protokolündeki en mühim husus; tarafların boşanmak istediklerine dair iradelerinin protokolde yer almış olmasıdır. Bu irade ortak olmalı ve her iki eş de boşanmak istediklerini açık biçimde ifade etmelidir. Boşanma yönündeki iradenin herhangi bir baskı altında verilmemiş olması zaruridir. Bu hususun doğal bir sonucu olarak eşler, boşanma yönündeki özgür iradelerini hakim karşısında bizzat ifade etmelidir. İfade edilen boşanma iradesinin hür biçimde verildiğine, hakim tarafından da kanaat getirilmesi şarttır.

• Çocukların Velayeti

Protokolde yer alması gereken bir diğer konu da eğer eşlerin çocuğu ya da çocukları varsa çocuklara dair velayetin durumudur. Protokol düzenlenirken, çocukların velayetinin kime bırakılacağı da belirtilmelidir. Ancak unutulmamalıdır ki çocuğun velayetinin kime bırakılacağı konusunda hakim tasarrufta bulunabilir. Eşler bu konuda anlaşmış olsa dahi hakim, çocuğun yararını gözeterek takdir yetkisini kullanabilir.

• Çocuk İle Kurulacak Kişisel İlişki

Çocuk ile kurulacak kişisel ilişki, bu ilişkinin niteliği ve şekli, zamanı gibi konular muhakkak düzenlenmelidir. Zira çocuk ile kişisel ilişki kurmak, velayeti kendisine bırakılmayan anne ya da babasının hakkı olduğu gibi en az çocuğun da hakkıdır. Protokolde düzenlenen bu husus ele alınırken çocuğun ali menfaatleri ışığında düzenlenmelidir. Çocuğun yaşı, eğitimi, sağlık durumu ve sair konular değerlendirilmeli ve en uygun şekilde belirlenmelidir.

• İştirak Nafakası

Boşanmayla birlikte eşler arasındaki ilişki hukuken sonlanmaktadır. Ancak çocuklar ve ebeveynler arasındaki ilişki ve bu ilişkinden doğan sorumluluklar aynen devam etmektedir. Bu bakımdan çocuğun velayetini alan eş kadar, muhatap eşin de çocuğuna karşı sorumluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle iştirak nafakası da protokolde düzenlenmesi gereken bir başka konudur.

• Yoksulluk Nafakası

Boşanmanın ardından taraflar arasında yoksulluk nafakasına dair bir talepte bulunabilir. Eşlerden birisinin bu yönde bir talebi varsa, anlaşmalı protokolünde hangi eş tarafından ne miktarda yoksulluk nafakası ödeneceği, nasıl ve ne zaman verileceği gibi konular yer almalıdır.

• Maddi ve Manevi Tazminat

Eşler, maddi ve manevi tazminata ilişkin hususları da protokolde düzenlemelidir. Tazminat alacak eş, alınacak tazminatı miktarı, zamanı ve şekli gibi hususlar açık bir biçimde ele alınmalı ve protokolde bulunmalıdır. Şayet eşler arasında maddi ve manevi tazminat talebi bulunmuyorsa bu durumda, bu yönde bir talebin olmadığı da belirtilmelidir.