Perküsyon Nedir?

Perküsyon, vurmalı çalgılar ailesine üye olan ve icrası fırça, baget veya elle yapılan enstürümanların genel adıdır. Kelime kökeni Latince olan perküsyon tüm kültür ve coğrafyalarda farklı şekillerde kullanılmaktadır. Aşağıda perküsyon aletlerine örnekler verilmiştir.

Tumba: Başka bir adlandırılışı ile conga, kökeni Afrika’ya dayanan bir ritm aletidir. Genellikle kullanımı ikili olarak tercih edilen bu ritm aleti, eski zamanlarda ayin ve dini ritüellerde sıkça kullanılırken günümüzde etnik müziklerde ve latin müziklerde sıkça tercih edilmektedir. Kölelik dönemi içerisinde Amerika’ya gelmek zorunda kalan Afrika yerlileri bu ritm aletinin Küba ve sonrasında çevresine yayılmasına büyük katkıda bulunmuştur.

Djembe: Türkçe’de ‘cembe’ şeklinde bir okunuşa sahiptir. Bir çok perküsyon aleti gibi kökenleri yine Afrika’ya dayanmaktadır. Büyük, orta ve küçük boyutlu olmak üzere bir çok farklı çeşidi bulunmaktadır. İlk bakışta darbukaya benzetilse de yapımında kullanılan malzeme bakımından bu iki enstrüman birbirinden oldukça farklı yapıdadır.

Cajon: Türkçe telaffuzu ‘kahon’ olarak gerçekleştirilen bu ritm aleti, kelime kökeni olarak İspanyolca’dır. İspanyolca’da cajon kutu anlamına gelmektedir ki zaten enstrümanın şekli birebir kutu görünümündedir. Kahon üstüne oturularak el ya da çalınmak istenen müzik türüne göre fırça gibi ek aparatlarla da çalınabilmektedir. Enstrümanın ortasından çıkan ses kalın bir frekansı karşılarken, köşelere vurularak elde edilen ses ince tonda bir frekansa denk gelmektedir.

Bongo: Latin Amerika kökenli olan bu ritm aleti sıkça İspanyol seramonilerde kullanılmaktadır.ca Bongonun tarihinin 1500’lü yıllara gittiği söylentiler arasında yer alsa da bu konuyla ilgili henüz netleşmiş bir bilgi bulunmamaktadır. Hareketli ritmler içeren etnik müziklerde sıkça bongo ritmleri duyulabilmektedir.

Marakas: Perküsyon nedir? denildiğinde belki de ilk akla gelen müzik aletlerinden biri olan marakas, salladıkça ses çıkaran, içinde bulunan boşluğa çeşitli parçalar (pirinç, metal vb.) doldurulmuş bir müzik aletidir. Latin Amerika ve Afrika gibi yerel müziklerde sıkça kullanılır. Metal, plastik ve tahtadan üretilen marakasların kullanımı yaygın olsa da en kaliteli marakaslar bambudan üretilmektedir.

Def: Diğer bir adıyla tef olarak bilinmektedir. Türk Müziği’nde usülleri vurmak için kullanılan bu ritm aleti, bir çeşit açık davul olarak da adlandırılabilir. Oval çeşitleri olduğu gibi üreticisine bağlı olarak köşeli türleri de mevcuttur. Etrafında 8 adet zil bulunan bu ritm enstrümanı parmak ile çalınmaktadır. Ortaya çıkışı Araplarda rastlanan defin, İspanyollar üzerinden Avrupa’ya aktarıldığı bilinmektedir.

Kudüm: Hem tasavvufi hem de din dışı müzikte sıkça kullanılan kudümün görüntüsü bir kaseyi andırmaktadır. Türüne göre hem elle hem de ‘zahme’ adı verilen tokmaklarla çalınan bu müzik aletini çalan kişilere ‘kudümzen’ adı verilmektedir. Genellikle çalınan eserin gidişatını hissettirmek ve ritmini karşı tarafa aktarmak için kullanılan bu ritm aleti, Türk Müziği’nde önemli bir yere sahip perküsyon aletleri arasındadır.

Darbuka: Tarihçesi milattan önce zamanlara kadar dayanan darbukanın, bir çok farklı boyutlarda üretilmiş formları bulunmaktadır. Sırasıyla önce Anadolu, ardından da Mezopotamya ve Orta Asya topluluklarında popüler olmaya başlayan darbuka, kültürel faktörlerin de etkileriyle birlikte günümüzde öncelikle Türkiye’de olmak üzere K. Afrika ve Arap ülkeleri gibi toplumlarda da oldukça benimsenmiştir. Türk Halk Müziği’nde aktif olarak kullanılan bu müzik aleti günümüzde TSM, pop gibi müzik türlerinde de aktif kullanılmaktadır. Darbukanın yapımında pirinç, alüminyum gibi çeşitli metal madenler kullanılmakta ve yüzeyinde tonlarının ayarlanabilmesi için akort vidaları yerleştirilmektedir.