Yazı İçeriği
Hepatit B Tanısı
Hepatit B, Hepadnaviridae ailesinin bir üyesi olan HBV virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir karaciğer enfeksiyon hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, veremden sonra ölüme yol açan ikinci bulaşıcı hastalıktır. Genellikle iştahsızlık, bulantı, kusma ateş, deri döküntüleri, gözlerde sararma ve ciltte sararma gibi belirtileri vermektedir. Bu hastalığı taşıdığı düşünülen bireylerin Hepatit B tanılamasında serolojik testler ve moleküler yöntemler kullanılmaktadır.
1.Serolojik Yöntemler
Hepatit B virüsünün özgül tanısında kullanılan serolojik testler arasında HBsAg, HBeAg, anti-HBs, anti, HBc ve anti-HBe yer almaktadır.
1.1. HBsAg (Hepatit B Yüzey Antijeni)
HBsAg, HBV yüzeyinde bulunan bir protein olup, pozitif çıkması sonucunda hastanın bu hastalığı bulaştırabileceğini göstermektedir. Birey HBV ile karşılaşıp enfekte olduktan sonra yaklaşık 4 hafta sonra kanında HBsAg’ne rastlanmaktadır. HBsAg pozitifliği hastalığın akut ya da kronik döneminde görülmekle birlikte, bunların ayırt edilebilmesi için kandaki anti-HBc IgM değerine bakılmalıdır.
1.2. Anti-HBs (Hepatit B Yüzey Antikoru)
Anti-HBs, HBV enfeksiyonunda iyileşmeyi ve bağışlığı gösteren bir parametredir. HBV enfeksiyonuna karşı immun yatını sonucu HBsAg’ye karşı bir antikor oluşur ve bunlar anti-HBs olarak kanda tespit edilmektedir. Ayrıca aşılama sonrası bağışıklığın takibinde de kullanılır.
1.3. Anti-HBc Total (Total Hepatit B Kor Antikoru)
Anti-HBc Total sağlıklı bir bireyin kanında saptanamayan bir protein olup hastalığa karşı akut dönemde saptanmaktadır. Anti-HBc’nin pozitif olması geçirilmiş veya devam eden HBV enfeksiyonunun bir göstergesidir. Birey enfekte olduktan 1 – 2 hafta sonra anti-HBc pik seviyelere ulaşmaktadır. Ayrıca kronik hepatit B akut alevlenme dönemlerinde de düşük titrede pozitif çıkmaktadır.
1.4. HBeAg (Hepatit B e Antijeni)
HBV nükleokapsid geninin bir ürünü olup hem akut hem de kronik dönemde pozitif bulunabilmektedir. HBsAg’nin ortaya çıkmasından kısa bir süre ortaya çıkar ve HBsAg’den önce kaybolur. HBeAg’nin 10 haftada kaybolması kronikleşmeye işaret eder ve viral replikasyonun bir göstergesidir.
1.5. Anti-HBe (Hepatit B e Antikoru)
Enfeksiyonun akut döneminde geçici olarak, viral replikasyon sırasında ya da viral replikasyon sonrasında sürekli olarak immün sistem tarafından salgılanmaktadır. Hepatit B’ye karşı tedavi gören hastalarda HBeAg pozitifliğinden anti-HBe pozitifliğine serokonversiyon uzun süre HBV’nin baskılanacağına ve düşük HBV düzeylerine işaret etmektedir.
2. Moleküler Testler
2.1. Kalitatif HBV DNA Testleri
PCR (Polimerase Chain Reaction) temeline dayanan bir test olup enfeksiyon varlığının saptanması amacı ile kullanılmaktadır. PCR testleri ile 10kopya/ml DNA çoğaltılarak hepatit B varlığını desteklemektedir. Akut dönemde HBV DNA kanda HBsAg saptanmasından önce pozitifleşmekte ve HBsAg’den önce kaybolmaktadır. Genellikle hepatit B tanısında serolojik testler yeterli olup kalitatif HBV DNA testlerinin yapılmasına gerek yoktur.
2.2. Kantitatif HBV DNA Testleri
Hibridizasyon temeline dayanan bir testtir. Yaygın olarak kullanılan bu test tüm HBC genomuna komplementer RNA probu kullanılarak DNA ve RNA hibridleri oluşturulmakta ve alt saptama sınırı olarak 150000 kopya/ml kabul edilmektedir. Fakat kantitatif HBV DNA testlerinde dinami aralığın dar olması nedeniyle tek yöntem kullanılarak hasta izlemine olanak vermemektedir.